Merhaba! Genelde bizim gibi Yeni Mezun Mühendis Vizesi, Work & Holiday gibi süreli vizeler ile Avustralya’ya gelmek isteyenlerin kafasını kurcalayan bir soru oluyor: Vizenin süresi dolunca ne yapacağız? Bu sorunun cevabı kalıcı oturum vizesi!
Nitelikli bir göçmen olarak Avustralya’ya yerleşme süreci genelde şu şekilde ilerliyor; önce alınması nispeten kolay geçici bir vize ile Avustralya’ya geliniyor. Avustralya’dayken kalıcı oturum vizesine başvurularak burada kalıcı oturum sahibi olunuyor. Bir süre sonra da vatandaşlık başvurusu yapılıyor ve her şey mükemmel giderse dört-beş yıl içinde Avustralya pasaportuna kavuşuluyor 🙂
Avustralya Kalıcı Oturum Vizesi Nedir?
Kalıcı oturum vizesi (Permanent Residency, kısaca PR) Avustralya’nın nitelikli göçmenlere hayatları boyunca yaşama ve çalışma izni verdiği bir vize türü. Subclass 189 (Skilled Independent Visa) ve Subclass 190 (Skilled Nominated Visa) da herhangi bir işyerinin ya da akrabanın sponsor olmasına gerek kalmadan bireysel olarak başvurabileceğiniz iki vize. Bunlar dışında kalıcı oturum ile ilgili sponsorluk içeren birkaç vize daha var ancak benim bilgim ve tecrübem 189 ve 190 ile sınırlı.
Kalıcı oturum vizesi ile Avustralya vatandaşlarından en önemli farkınız pasaportunuz ve oy kullanma hakkınız olmaması. Bunun dışında istediğiniz işi yapabiliyor, istediğiniz yerde yaşayabiliyor, ev alabiliyor, okuyabiliyor, akrabalarınıza Avustralya’ya gelmeleri için sponsor olabiliyorsunuz. Avustralya’nın sağlık sistemi olan Medicare kullanma hakkınız da PR başvurusu yaptığınız andan itibaren elinizde.
Seyahat konusunun ise biraz ayrıntısı var. Normalde kalıcı oturum vizesi ile ilk beş yıl boyunca yurtdışına seyahat edebiliyorsunuz; beş yıl dolduğunda ise seyahat için “Resident Return Visa’ isimli bir seyahat vizesine başvuru yapmanız gerekiyor. Ancak yazının başında da belirttiğim gibi PR almanın bir sonraki aşaması Avustralya vatandaşı olmak. Vatandaşlık başvuru şartları arasında Avustralya’da en az dört yıldır yaşıyor olmak; bu dört yılın en az bir yılını “Permanent resident” olarak geçirmek ve en az üç yılını Avustralya sınırları içinde geçirmek var. Yani ülkeye ilk girişi kalıcı oturum vizesi ile yapacak olsanız bile 4. yılınızda vatandaşlık için başvurabilir ve sınırsız seyahat hakkına kavuşabilirsiniz. Böylece ekstra bir seyahat vizesine ihtiyacınız kalmaz, bence 🙂
Subclass 189 vs Subclass 190
Skilled Independent Visa (189) ve Skilled Nominated Visa (190) başvuru şekli, hedef kitlesi ve getirileri yönünden hemen hemen aynı vize diyebiliriz. İkisi de puan tabanlı ve sadece davet ile başvuru yapılabiliyor.
Subclass 190 vizesine başvururken yaşamak istediğiniz eyaleti seçiyorsunuz ve bu size ekstra 5 puan getiriyor. Bu başvuruda 189 vizesinin gerekliliklerinin yanında başvuracağınız eyaletin kendine has gerekliliklerini de sağlamanız gerekiyor. Eğer başvurduğunuz eyalet size sponsor olmaya karar verir, yani davet gönderirse karşılık olarak iki yıl boyunca o eyalette yaşamanız ve çalışmanız bekleniyor. Bir de 190 vizesinin kabul ettiği meslek listesi daha geniş.
Bu arada, bir eyaletin sponsor olması size iş bulacağı gibi bir anlama gelmiyor. Sadece o eyalette iki sene yaşamanız ve çalışmanızı desteklenmeye değer bulup size 5 puan katkı sağladığı anlamına geliyor.
Avustralya Kalıcı Oturum Vizesine Kimler Başvurabilir?
189 ve 190 vizelerinin başvuru süreci diğer Avustralya vizelerinden daha farklı işliyor ve insana ilk başta inanılmaz karmaşık bir sistem gibi geliyor. Aslında temel fark vizenin puan toplama tabanlı olması ve vizeye direkt başvuru yapamıyor olmamız. Bu da şu demek; önce bir ön başvuru (EOI – Expression of Interest) ile gerekli puana sahip olduğunuzu ve vizeye başvurmak istediğinizi belirtiyorsunuz, sonra vizeye başvurmak için davet alıyorsunuz ve ancak bu davet ile başvuru yapabiliyorsunuz.
189 ya da 190 vizelerinden birine başvurmayı düşünüyorsanız ilk aşamada şu soruları sormalısınız;
- 189 için: Mesleğiniz MLTSSL* içinde bulunuyor mu?
- 190 için: Mesleğiniz MLTSSL* ya da STSOL* içinde bulunuyor mu?
- 45 Yaşın altında mısınız?
- İngilizceniz en azından yetkin (Competent*) seviyede mi?
- Avustralya hükümetine borcunuz var mı? 🙂
*MLTSSL – Medium and Long term Strategic Skills List >>
*STSOL – Short term Skilled Occupation List >>
*Competent seviye: Her bir bölüm için minimum IELTS 6, PTE-A 50, OET B, CAE 169, TOEFL için ise L12, R13, W21, S18 seviyesi
Eğer bu ilk testi geçtiyseniz ikinci aşama PR puan tablosundan alabileceğiniz maksimum puan 65’i geçiyor mu onu hesaplamak. Puanınızı buradan hesaplayabilirsiniz. Bu konuyu ve bizim nasıl başvurduğumuzla ilgili ayrıntıları Yeni Mezun Mühendis Vizesi için yaptığım gibi ayrı bir yazı ile anlatacağım çünkü çok uzun!
Eğer 65 puanı da toplayabilecek gibiyseniz temel şartları sağlıyorsunuz demektir, kalıcı oturum vizesine başvurmak için çalışmalara başlayabilirsiniz.
Kalıcı Oturum Vizesi Başvuru Süreci
Başvuru süreci kabaca su şekilde ilerliyor;
• Yeterli puana (minimum 65) sahip olduğunuzdan emin olmak
• İddia ettiğiniz her puanı kanıtlayacak belgelerinizi hazırlamak
• EOI (Expression of Interest) adı verilen bir ön başvuru yapmak. Bu başvuruda bütün bilgilerinizi vererek “Ben puan tablosunun bu kısımlardan bu kadar puan toplayabiliyorum, gerekli kanıtlarım da hazır. Kalıcı oturum için başvurmak istiyorum” bilgisini veriyorsunuz.
• Pek çok etkene bağlı olarak, zamanı geldiğinde sistem size otomatik davet gönderiyor
• Davet linkine tıklayarak iddia ettiğiniz bütün puanlar için kanıtlarınızı yüklüyor ve resmi olarak başvurunuzu yapmış oluyorsunuz. Bu aşamada 189 için 60 gün, 190 için 14 gün süreniz var.
Bence bu sürecin en yorucu kısmı EOI yükledikten sonra vize daveti beklemek çünkü bekleme süre belirsiz. 189 için vize davetleri her ayin 11’inde gönderiliyor, 190 için vize davetlerinin belirli bir günü yok.
Aşağıdaki tabloda 2018 Temmuz ayından itibaren 189 için gönderilen toplam davet sayıları var. Sistemde var olan EOI’ler içinden en yüksek puandan başlayarak aşağıdaki sayı kadar davet gönderiliyor. Burada da görebileceğiniz gibi temmuz ayında sadece 1000 kişi davet edilmişken, Ekim ve Kasım aylarında bu sayı 4340’a yükselmiş ve hemen sonra tekrar düşmüş. Başvuru sayısı ve puanlarının yaklaşık aynı olduğunu düşünürsek, Ekim ve Kasım aylarında insanların daha düşük puanlarla davet aldıklarını, Aralıktan sonra yine puanların yükseldiği gibi bir mantık kurabiliriz.
Peki bir davet yaklaşık ne kadar sürede geliyor derseniz ilk olarak mesleğiniz pro-rata mı yoksa non pro-rata mı ona bakmanız gerekiyor. Pro-rata, yüksek sayıda EOI başvurusu alan mesleklere verilen isim. Bu mesleklerin her birinin minimum kaç puan ile kaç kişi aldığı her ay ayrı ayrı açıklanıyor. Geriye kalan meslek grupları ise Non pro-rata olarak isimlendiriliyor ve ayrı ayrı kaç puan ile davet geldiğini bilemiyorsunuz, bu grup için ortak bir puan ve tarih açıklanıyor. İnşaat mühendisliği non pro-rata grubunda.
Pro-rata Meslekler
- 2111 Accountants
- 2212 Auditors, Company Secretaries and Corporate Treasurers
- 2334 Electronics Engineer
- 2335 Industrial, Mechanical andProduction Engineers
- 2339 Other Engineering Professionals
- 2611 ICT Business and System Analysts
- 2613 Software and Applications Programmers
- 2631 Computer Network Professionals
189 davetleri ile ilgili daha ayrıntılı bilgiyi resmi sayfadan inceleyebilirsiniz.
190 vizesi için böyle bir bilgi açıklanmıyor. Her eyaletin öncelik verdiği meslekler ve özellikler var. Ben 189 ile birlikte 190 – NSW eyaleti için de bir EOI doldurmuştum. Yaklaşık iki hafta içinde başvuru daveti geldi. Bildiğim / duyduğum kadarıyla NSW İngilizce seviyesine önem verdiği için İngilizce kısmından 20 puan alanlar öncelikli davet alıyor.
Davet Süresi Öngörüsü
Resmi site dışında ISCAH isimli site her ay bir öngörü raporu yayınlıyor. Örneğin Şubat 2019 için yayınlanan raporu şu adresten kontrol edebilirsiniz. Burada kaç puan ile yaklaşık ne zaman davet beklemeniz gerektiği var, ancak resmi bir kaynak değil. Educated guess – bilgiye dayalı tahmin demek daha doğru.
Davet Geldikten Sonra
Davet geldikten sonra vize ücretini ödüyor ve belgeleri yüklüyorsunuz. Vize ücreti başvuru sahibi için 3755 AUD! (4045 AUD, 2020)
Diğer Avustralya vizeleri gibi kalıcı oturum vizesine de aile bireylerinizi ekleyebiliyorsunuz. 18 yaşından büyük ve en azından fonksiyonel İngilizcesi olan her birey için de 1875 AUD ödemeniz gerekiyor. Buradan ne kadar para ödemeniz gerektiğini hesaplayabilirsiniz.
Bir gün de Avustralya vizelerine, vize gerekliliklerine, ekstra puanlara ne kadar para harcadığımızla ilgili bir yazı yazacağım sanırım 🙂
[…] Part I – Kalıcı Oturum Vizesi Nedir? (189 & 190) […]
[…] Kalıcı oturum vizesi ile ehliyetinizi sadece ilk 3 ay kullanabiliyorsunuz. Avustralya’da kalıcı oturum vizesi ile geldiyseniz 3 ay süre ülkeye girişte başlıyor. Eğer burada başka bir vize ile yaşarken kalıcı oturum vizesi aldıysanız vize Granted olduğu anda -yani davet geldiğinde değil- 3 aylık süreniz başlıyor. Bu süre sonunda Avustralya’da ehliyet almadıysanız artık geçerli bir ehliyetiniz yok demektir. […]
[…] Part I – Kalıcı Oturum Vizesi Nedir? (189 & 190) […]
Merhabalar. 18 aylık yeni mezun mühendis vizesiyle geldikten sonra vizemizin süresi bitmeden önce pr için 65+ puanı sağlayabildiğimizi söyleyip expression of interest yapıyoruz ve başvuru yapma hakkımız doğuyor,belgeleri yüklüyoruz ve davet beklemeye başlıyoruz.Bu sürede bridge vize durumunda oluyoruz. Peki Bu davet gelene kadar avustralyada kalabiliyor muyuz ? Yani 2 3 yıl davet gelmezse hala orda bekleyebiliyor muyuz ?
Merhaba,
EOI yaptığınızda hemen başvuru hakkınız doğmuyor. Size sıra gelmesini bekliyorsunuz, EOI inceleniyor ve puanınız yeterliyse başvuru için davet alıyorsunuz. Davet üzerine belgeleri yükler ve parayı öderseniz başvuru yapmış oluyorsunuz ve bridge visa hakkını bu şekilde elde ediyorsunuz. Kalıcı oturum vizesinin en zor kısmı EOI ile davet arasında aylarca süren kısım malesef. Üstüne bir de şu an davet almak için gereken puan 90 bandına çıktı.
Ama öte yandan bütün bu süreç tamamlanır ve davet üzerine bridge visa’ya düşerseniz bildiğim kadarıyla bir süresi yok, çıkana kadar ülkede kalabilirsiniz.
“Üstüne bir de şu an davet almak için gereken puan 90 bandına çıktı.” demişsiniz. 65 den 90 a mı çıktı? ben mi yanlış anladım. Bu çok yüksek değil mi?
Merhaba, EOI yüklemek için gereken minimum puan hala 65. Ancak EOI tek başına bir anlam ifade etmiyor, bir ön başvuru gibi düşünebilirsiniz. Asıl başvuruyu yüklemek için davet almanız gerekiyor ve şuan 85-90 puan altına davet göndermiyorlar. Eskiden bu puan daha düşüktü, 70-75 civarındaydı, artık dediğiniz gibi çok yüksek maalesef.
Merhaba,
EOI doldurmak için denklik belgesini ve dil belgesini almış olmak mı gerekir? Yoksa EOI doldurduktan sonra da denkliği davet gelene kadar alsak olabilir mi?
Merhaba, “at the time we invite you to apply.” diye belirtilmiş.
Bilgilendirici bu paylaşım için çok teşekkürler.
Merhaba, ne demek 🙂