Avustralya’nın başkenti neresidir? sorusuna cevap olarak herkesin aklına ilk gelen Sydney ya da Melbourne olsa da, ülkenin başkenti denize uzak, sakin, sessiz, bambaşka bir yer: Canberra!
Canberra iki kez gezme fırsatı bulduğum, koca bir üniversite lojmanına benzettiğim bir şehir 🙂 İlk gidişim kalıcı oturum vizesi almak için uğraşırken biraz mecburiyetten olmuştu. NAATI sınavı için Sydney’de yer bulamamış, sınava nispeten yakın sayılan Canberra’da girmiş ve şehri kısaca gezme şansı bulmuştum. İkinci seferde ise Grand Pacific Road yol gezisinin sonuna Canberra’yı eklemiş, şehri biraz daha tanıyalım demiştik.
Biliyorsunuz Avustralya devasa bir kıta ve büyük şehirler de okyanus kıyısında bulunuyor. Avustralya’nın denize uzak olan en büyük şehri ve sonradan oluşturulmuş tek şehri Canberra; Ankara gibi biraz bürokratik, yer yer devasa gri binaları olsa da çoğunlukla yeşil, sokakları sakin bir şehir. Sıkıcı diye de tanımlandığı oluyor tabii ama özellikle son yıllarda bu önyargıyı kırmak için uğraşıyor.
Canberra Nasıl Başkent Oldu?
Canberra’nın başkent olarak seçilmesinin oldukça ilginç bir hikayesi var, aslında anlamak için biraz da Avustralya’nın hikayesine bakmak gerekiyor.
Avustralya 1606 yılında Hollandalı denizciler tarafından keşfediliyor ve hatta Yeni Hollanda olarak adlandırılıyor. Daha sonra zaman içinde başka denizciler tarafından ziyaret edilse de, hiç bir ülke bu uzak kıtaya bir yerleşim kurma çabasında bulunmuyor. İlk kez İngiltere 1788 yılında Sydney’e bir ceza kolonisi kuruyor ve suçlularını Avustralya’ya göndermeye başlıyor. Böylece Avrupalıların kıtaya ilk yerleşimi gerçekleşiyor. Ardından yıllar içinde yerleşim amaçlı başka koloniler de kuruluyor, ve ülkenin asıl sahibi olan Aborijinler bu dönemde yavaşça yokoluyorlar.
Sydney vs Melbourne
19. Yüzyılın ortalarına gelindiğinde bu koloniler özerk demokrasilere dönüşmeye başlıyor, 1901 yılında ise oylama yaparak federal bir hükümet çatısı altında toplanıyorlar. Tabii bu yeni ülkeye bir de başkent gerekiyor ve tartışmalar başlıyor. Aslında başkent olmak için Sydney ve Melbourne’ın kıyasıya yarıştığı çokça anlatılan bir hikaye olsa da, son zamanlarda uzmanlar bunun tam tersini söylüyor; “Bu iki şehir ciddi ciddi tartışılmadı bile!”
Avustralya’da başkent tartışmaları başladığı zaman yeni ve ideal bir şehir kurma hayali ile yola çıkılıyor. Çeşitli öneriler değerlendirilirken çok dikkat ettikleri bir konu var: Şehrin soğuk olması!
O zaman deniyor ki, NSW şehirleri gibi okyanus kıyısı yerleşimlerin sıcak ve nemli havası insanları rehavete sürüklüyor (yalan değil! 🙂 ). Halbuki ülkeyi yönetecek olanların sadece buna odaklanması ve işlerini ciddiyetle yapmaları gerekiyor; o zaman yeni kurulacak şehir kıyıdan, sıcaktan ve eğlenceden uzak bir yer olsun. Böylece, o zaman NSW eyaleti sınırları içinde olan Yass-Canberra bölgesi seçiliyor ve şehrin olduğu bölge ACT (Australian Capital Territory) olarak ilan ediliyor.
Neredeyse sıfırdan kurulacak kentin tasarımı için de uluslararası bir yarışma açılıyor ve yarışmayı Amerikalı mimar Walter Burley Griffin kazanıyor. Griffin 1913 yılında şehrin oldukça yeşil odaklı bir planını hazırlamış (Garden City) ve Avustralya’nın yeni başkentinin yolculuğu başlamış.
İşte Canberra’nın başkent olma hikayesi 🙂
Canberra’ya nasıl gidilir?
Canberra’ya en yakın şehir Sydney ancak Melbourne’dan da ulaşım oldukça kolay.
- Karayolu | Eğer yola kendi aracınız ya da kiraladığınız araç ile çıkacaksanız Sydney’den sadece 3 saatte, Melbourne’dan ise 7 saatte başkente ulaşabiliyorsunuz. Eğer otobüs yolculuğu tercih ederseniz süreler biraz daha artıyor ancak Sydney’den neredeyse saat başı Canberra otobüsü bulmak mümkün. Central Station ya da havaalanı kalkışlı bu otobüsler ile yolculuk yaklaşık 3,5 saat sürüyor. Bilet ücreti yaklaşık 40$.
Otobüs firmalarına göz atmak/ bilet almak için: Murrays | Greyhound
- Tren | Canberra’ya Sydney’den direkt tren yolculuğu ile de ulaşabilirsiniz. Central Station‘dan kalkan tren yaklaşık dört buçuk saatte başkente varıyor. Günde dört sefer yapılıyor ve bilet ücreti yaklaşık 40$.
Bilgi almak için NSW Trainlink
- Havayolu | Havayolunu tercih edenler için şehre hem yurtiçi hem de uluslararası uçuşlar mevcut.
Canberra
Başkent Canberra, geniş parklardan ulusal müzelere, kaliteli kahvecilerden politik açıdan önemli yapılara pek çok şey bulabileceğiniz bir şehir. Özellikle son yıllarda turizm açısından gelişmeye çalışıyor ve değişiyor. Kültür odaklı bir haftasonu tatili arıyorsanız kesinlikle doğru yer!
Şehirde Ulaşım
Canberra’da toplu taşıma sisteminin çok gelişmiş olduğu söylenemez; ağırlıklı olarak otobüsler ile sağlanıyor. İkinci bir seçenek olan hafif raylı sistemin (light rail) 12 km uzunluğundaki ilk etabı henüz bir kaç ay önce hizmete girdi, güneye gidecek ikinci etabın ise 2020’de başlaması öngörülüyormuş.
Otobüs ya da LR yolculuğu yapacaksanız bilet makinesinden nakit ile tek binişlik ya da günlük bilet satın alabiliyorsunuz. Tek binişlik kart satın alırsanız 90 dakika ücretsiz transfer hakkınız oluyor, günlük bileti ise satın alındığı gün sınırsız kullanabiliyorsunuz. Eğer şehirde bir kaç gün geçirecekseniz, MyWay isimli önödemeli kartı temin etmek daha iyi bir fikir çünkü bu kart ile daha kolay ve daha ucuza seyahat ediliyor.
Bir de tecrübe etmedik ama araştırırken şöyle bir şeye denk geldim; şehir merkezinde ücretsiz shuttle servisi Culture Loop. Bu servis sabah 9 akşam 4 arasında saat başı Canberra Museum and Gallery’den yola çıkıyor ve görülecek yerleri dolaşarak geri dönüyor. Eğer saatini denk getirebilirseniz bir yerden diğerine ücrtesiz bir şekilde yolculuk edebilirsiniz.
Öte yandan araba ile geziyorsanız büyük, sakin ve düzenli sokakları ile oldukça rahat bir yolculuk yapabilir ve hemen her yere kolayca ve kısa sürede ulaşabilirsiniz.
Canberra'da Görülecek Yerler
Canberra’da ziyaret edebileceğiniz yerlerin başında bence Türkler için de oldukça önemli olan Australian War Museum ve pek tabii yanıbaşındaki Atatürk Memorial geliyor. Bunun dışında doğayı seviyorsanız Lake Burley Griffin; galeri ve müze seviyorsanız National Gallery of Australia, National Library of Australia, Museum of Australian Democracy ve Questacon sizi bekliyor. Başkent olduğu için Yeni ve Eski Parlemento Binasını da gezinize ekleyebilirsiniz.
Ayrıca gelmeden şehirde olan bitene ve ünlü festivallere göz atmayı unutmayın! >> VisitCanberra
Australian War Memorial
Australian War Memorial her gün sabah 10 akşam 5 arası ziyarete açık ve giriş ücretsiz. Ben Canberra’da bulunduğum iki seferde de Avustralya Savaş Anıtı’nı ve hemen yanındaki askeri müzeyi ziyaret etme şansı buldum; sanırım bir daha gitsem yine ziyaret etmek isterim 🙂 Bulunduğu yerin ise ilginç bir hikayesi var. Şehir yukarıda anlattığım gibi özenle planlanmış; Savaş Anıtı ile Parlemento Binası oldukça uzak olmalarına rağmen karşı karşıya duruyor, hatırlatması için.
1941 yılında açılan Avustralya Savaş Anıtı, ülkenin tarihi boyunca katıldığı tüm savaşlar anısına inşa edilmiş bir yapı. Anıta ilk girdiğinizde sizi Commemorative Area karşılıyor; Pool of Rememberance ve üzerinde yanan bir ebedi ateş. Etraftaki duvarlarda ise tarihte savaşılan ülkelerin isimleri, altında bu savaşlarda kaybedilen her bir askerin ismi ve gelincik çiçekleri var. Eğer tanık olmak isterseniz, her akşam kapanıştan beş dakika önce 4:55’de bu alanda bir tören yapılıyor: Last Post Ceremony. Ulusal marşla başlayan bu töreni izlemesi oldukça etkileyici, tavsiye ederim.
Anma alanını geride bırakınca Hall of Memory kısmına ulaşıyorsunuz. Oldukça yüksek, camları vitraylı ve kubbeli bu salon savaşlarda hayatını kaybeden Avustralyalı halk anısına oluşturulmuş, içeride bir de Meçhul Asker Mezarı var.
Askeri Müze kısmı ise oldukça büyük ve 1. Dünya Savaşı, 2. Dünya Savaşı, 1945 ve sonrası olmak üzere kısımlara ayrılmış. Belirli saatlerde müze gönüllüleri ücretsiz turlar veriyor, girişte bu turlara katılabilir ya da 5 dolar karşılığı müze gezi rehberi satın alabilirsiniz. Tabii bizim için en etkileyici kısmı Gelibolu Savaşı’na ayrılmış kısım. Burada hem Anzak hem Türk askerlerinin fotoğraflarını ve savaş anılarını bulabilirsiniz.
Eğer buraya çok uzaklarda yaşıyorsanız da güzel bir haberim var, müzeyi online gezebilirsiniz. Birinci Dünya Savaşı galerisi için buradan lütfen 🙂 >>
Atatürk Memorial
“Bu yurdun toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar; burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve şükûn içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasiniz. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”
Avustralya Savaş Anıtı’nın hemen yanında, Anzac Parade üzerinde savaşları ve savaşlar sırasında Yeni Zelanda ile birlikte verilen kayıpları hatırlamak için oluşturulmuş 14 adet anıt var. Bunların yalnızca biri savaşılan bir komutana ve ülkeye adanmış: Kemal Atatürk Memorial.
1985 yılında Anzak askerlerinin kıyıya çıktığı bölge Türk Devleti tarafından resmi olarak Anzak Koyu olarak tanınmış; Avustralya da karşı jest olarak bu anıt-bahçeyi yaptırmış. Anıtın üzerinde Atatürk’ün ünlü “Anzak askerlerinin annelerine” konuşması var.
Lake Burley Griffin
Canberra’da gördüğüm ilk yer burasıydı! Şehrin tam ortasında insan eliyle yapılmış bir göl; Burley Griffin gölü. 1963 yılında oluşturulmuş ve şehrin mimarının ismi verilmiş. Oldukça büyük ve çevresi geniş, yaklaşık 40 km. Dilerseniz burada yürüyüşe çıkabilir, bisiklet sürebilir, kayaking gibi sporlarla uğraşabilirsiniz. Yürüyüş yolu üzerinde James Cook anıtı gibi görülecek yerler de var. Gölün ortasında bir de Captain Cook su jeti (fiskiyesi? 🙂 ) var. 147m yükseğe 6 ton su püskürten bu jet 11-4 arası izlenebiliyormuş.
Australian Democracy Museum | Old Parliament House
Avustralya’nın Eski Parlemento Binası 1927 ve 1988 yılları arasında kullanılmış. Bugün hem tarihiyle hem de içerisindeki Avustralya Demokrasi Müzesiyle ünlü bir turist noktası. Demokrasi Müzesi her gün 9-5 arası açık, giriş ise 2$. İçeride ücretsiz ve ücretli turlara katılabiliyorsunuz.
New Parliament House
1988 yılında açılan Yeni Parlemento Binası ise eski binanın hemen arkasında kalıyor. Her gün sabah 9 akşam 5 arasında ziyarete açık ve yarım saatte bir ücretsiz turlar var. Bu turlara katılarak hem Avustralya’nın politik tarihini öğrenebilir hem de mimari olarak oldukça güzel olan binayı içeriden inceleyebilir, duvarlardaki sanat eserlerine göz atabilirsiniz.
Ücretli turlar arasında oldukça ilginç olanlar var, buradan >>
National Gallery of Australia
Avustralya’da gezerken yapmayı en sevdiğim şeylerden biri şehrin sanat galerisini gezmek. Hemen her şehirde çok güzel ücretsiz ve sürekli değişen sergiler oluyor. Canberra’daki galeri de yanıltmıyor ve beklentileri kesinlikle karşılıyor. Galeri her gün 10-5 arası açık, giriş ücretsiz; içeride ücretli / ücretsiz sergiler var. Her gün 10:30, 12:30 ve 2:30’da da ücretsiz turlar var. Bu turlarda sergiler hakkında bilgi alıp fikir alışverişi yapabiliyorsunuz, güzel oluyor. =)
Sergilere ve etkinliklere buradan göz atabilirsiniz.
Mt Ainslie Lookout
Canberra’dan ayrılmadan önce bir de şehri yukardan görmek istediğimiz için Mount Ainslie gözlem noktasına gidiyoruz. Tepeye kadar arabayla çıkabileceğiniz gibi hiking de yapabilirsiniz; oldukça popüler bir yürüyüş yolu var. Dağ şehrin doğusunda kalıyor ve War Memorial ve Parlemento binasını da görebileceğiniz bir şehir görüntüsü sunuyor. Yukarıda da görebileceğiniz gibi inanılmaz bir manzara 🙂
Eğer şanslıysanız etrafta kanguruları da görebilirsiniz!
