Avustralya’ya gelmeyi planlayanların aklındaki en büyük soru işaretlerinden biri Avustralya’da kalacak yer bulmak oluyor. İnsan gelip görmeden önce ne kadar araştırırsa araştırsın çok fazla bilgi sahibi olamıyor. Ben de uzun süredir taslağı bir kenarda bekleyen Avustralya’da Ev Kiralamak yazısını sonunda toparlıyor ve yayınlıyorum!
Avustralya’ya geldikten sonra kalacak yer sorunu genelde üç aşamada hallediliyor; Airbnb, paylaşımlı evde oda kiralama ve ev kiralama. Bunu söylerken Avustralya’da tanıdığınız kimse olmadığını, kendi başınızın çaresine bakacağınızı ve bütçenizin kısıtlı olduğunu varsayıyorum. Eğer değilse hemen kendi evinizi kiralama aşamasına geçebilirsiniz. Tabii bir de kalıcı olanlar için son aşama: ev satın almak var ama onun biraz daha vakti var 🙂
AirBnb
Avustralya’da kalacağınız ilk evi dünyanın öbür ucundan kiralamak çok zor, hatta buradaki sistem ile imkansız bile olabilir. Bu yüzden yapılacak en mantıklı şey ilk 2-3 hafta için AirBnb kullanmak. Sidney’de hemen hemen her bölgede bu sistem üzerinden kiralayabileceğiniz ev ve odalar bulunuyor. Tam merkezde olmasa da tren hattının geçtiği bir bölgede kiralarsanız ulaşım sorununu büyük ölçüde çözmüş olursunuz. Geldikten sonra da en azından kalacak yeriniz olduğu için alışma aşamasında hayatınızdan bir sorun eksilmiş olur.
Avustralya'da Ev Bulmak - Paylaşımlı Evlerde Oda Kiralamak
Avustralya’ya geldiniz, ilk birkaç hafta için kalacak yer buldunuz, henüz çalışmaya başlamadığınız için bütçeniz kısıtlı. Sıradaki aşama paylaşımlı evlerden kendinize uygun bir oda kiralamak ya da paylaşacak bir oda bulmak. Sidney’de öğrenciler ve geçici vizeyle gelenler çok olduğu için kısa süreli ev arkadaşlığı çok yaygın. Aynı zamanda şehir merkezinde dahi apartmanlar ve siteler yerine bolca house denilen 1-3 katlı evler var. Özellikle Inner Sydney denen merkezi bölgede 2-3 katlı olan evleri tek başına kiralamak günümüz şartlarında pahalı ve biraz anlamsız olacağı için bu evler paylaşılıyor.
Oda kiralamanın güzel taraflarından bir kısa süreli kiralayabiliyor olmanız. Genelde yeni gelenler, vizesi bitenler, daha iyi bir iş bulup taşınanlar derken değişim oranı çok yüksek oluyor; bu da size kendi düzeninizi kurana kadar kalma olanağı sağlıyor.
Avustralya'da ev aramaya nereden başlıyoruz?
Paylaşımlı ev aramak için Avustralya çapında kullanılan bazı siteler var; Flatmates ve flatmatefinders gibi. Bunun dışında bazı facebook grupları ve tabii ki Gumtree* de bu iş için kullanılabiliyor.
*Gumtree Avustralya’da ev kiralamak, araba – eşya satmaktan iş bulmaya kadar her iş için kullanılan bir sosyal platform.
Evlerindeki boş odayı kiralamak isteyenler, kiralık oda arayanlar ve yeni eve çıkmak için ev arkadaşı arayanlar (teamups) bu sitelere ilan veriyor. Bildiğim kadarıyla üye olmak ve ilan vermek genelde ücretsiz. Bunun dışında ekstra ücret karşılığı kullanabileceğiniz özellikler var; örneğin flatmates sitesindeki ‘Early Bird” özelliği. Bir ilan yayınlandıktan sonra ilk 14 gün içerisinde mesaj gönderebilmek için bu özelliği satın almanız gerekiyor. İyi evler de genelde hemen kapışıldığından biz 10 gün için 25 dolar ödeyip bu özelliği kullanmış ve ilk kaldığımız yeri bu sayede bulmuştuk. 10 gün yeterli olur mu diyorsanız evet, genelde 1-2 haftada ev kiralama işi çözülmüş oluyor.
Profilinizi oluştururken kendinizi tanıtmanız ve eğlenceli bir resminizle biraz reklamınızı yapmanız gerekiyor. Bence bu kısım önemli çünkü hem evlerinde boş oda olanlar sizi bilgilerinizden bulup mesaj atabiliyor, hem de siz birine mesaj attığınızda bilgilerinize bakıp cevap yazıyor. Sonraki aşamada ilan sahibiyle sistem üzerinden mesajlaşıyor ve görüşme (inspection) ayarlıyorsunuz.
Bu sitelerde göreceğiniz ücretler haftalık çünkü Avustralya’da kiralar her zaman haftalık konuşuluyor. Evet, özellikle Sidney’de ev kiraları çok pahalı, oda kiraları da öyle. Bir de mesela odanın fiyatı single – couple olmasına göre değişiyor; single – 340, couple – 380 gibi. Eğer yaz dönemiyse Bondi, Coogee gibi plajlara yakın yerlerde kiralar yükseliyor, kışa doğru düşüyor.
Aynı zamanda ev kiralar gibi oda kiralarken de bir depozito ödemeniz gerekiyor; depozito miktarı eve göre bir – iki haftalık ya da bir aylık kiranın karşılığı olabilir.
Hangi bölgeden ev bakmak daha mantıklı?
Sidney normalde oldukçe büyük ve kendi içinde bölgelere ayrılan bir şehir. Genelde yeni gelenler tarafından tercih edilen kısmın Central Sydney diye adlandırılan; City Center ve etrafındaki Inner West, Inner East ve North Sydney bölgeleri olduğunu söyleyebiliriz.
Eğer genelleme yapacak olursak; şehir merkezi olan ve içerisinde CBD (Central Business District), turistik yerler, alışveriş merkezlerini bulunduran bölge genelde ev bölgesi olarak tercih edilmiyor. Bunun dışındaki her bölgenin, hatta her mahallenin yaşam tarzı birbirinden farklı diyebiliriz. Örneğin daha sessiz sakin bir yaşam istiyorsanız North Sydney bölgesini tercih edebilirsiniz. Eğer plajlara yakın olmak istiyorsanız eastern suburbs; öğrencilere ve dolayısıyla eğlenceye yakın olmak istiyorsanız da inner west kısmını tercih edebilirsiniz.
Ev arama sürecinde eğer çok aceleniz yoksa değişik bölgelerden evleri görmeye gidip hem etrafı tanıyabilir hem de ulaşım zor mu, mahalledeki evler nasıl, o çevrede yaşamak ister misiniz gibi sorulara bir karşılık bulabilirsiniz. Ben hala Sidney’i o ilk ev arama sürecinde tanıdığımı düşünüyorum 🙂
Bölgelerle ilgili daha ayrıntılı bilgi için örneğin bu yazıya (Beginner’s Guide to Sydney) göz atabilirsiniz.
Ev ararken nelere dikkat etmelisiniz?
Bence en önemlisi ne olursa olsun evi ve odayı görmeden, birlikte yaşayacağınız insanlarla tanışmadan kesin karar vermemek ya da bir evi elememek.
Aklıma gelen / bizim zamanında sorduğumuz bazı soruları burada kullanılan terimleri de ekleyerek aşağıya bırakıyorum. Bazıları standart ev kiralama soruları ama bazı sorunlar da sanırım sadece buraya özgü (evde ısınma sistemi olmama ihtimali, gibi).
Bu arada daha önemlisi Avustralya’da ev kiralama kısmında son söz genelde sizde değil karşı tarafta oluyor. Yani siz bu soruları sorarken onlar da sizi tartıyor ve sizle yaşamak isteyip istemediklerini düşünüyor olacaklar, abartıp ters etki yaratmak istemezsiniz! 🙂
Kira Sözleşmesi
İlk soru; kira sözleşmesinde adınız olacak mı yoksa odayı sözleşmede adı olanlardan mı kiralıyorsunuz? Kendi evinize çıkmak istediğinizde kirayı zamanında ödediğinize ve iyi bir kiracı olduğunuza dair referans almanız gerekecek. Eğer adınız kira sözleşmesinde varsa emlakçıdan kolayca referans alabilir ve kullanabilirsiniz.
Ev kaç odalı?
İki – üç katlı, çok odalı, çok ev arkadaşlı bir evde çevre edinebilir, İngilizce’nizi geliştirebilir ve muhtemelen daha çok eğlenirsiniz. Ama kendi evinizi tutmak isteyip bir şekilde erken olduğunu düşünüyorsanız daha az odalı bir evde en-suite (*banyosu içinde) bir oda bularak başkalarına çok bulaşmadan yaşayabilirsiniz.
Oda eşyalı mı, yari eşyalı mı, eşyasız mı?
Evin herhangi bir eksiği var mı, yani yakın zamanda ev için ortak satın alınacak bir şey var mı? Bazen odanın sizden önceki sahibi bazı eşyalarını taşımamak için ucuza satmaya ya da bedava bırakmaya gönüllü olabiliyor.
Ödeyeceğiniz kiraya faturalar dahil mi?
Dahil değilse gelen faturaları nasıl bölüşeceksiniz? Yazın çok sorun olmayacaktır ama kış için kesinlikle konuşulması gerekiyor. Çünkü Sidney’deki evlerde ısıtma sistemi yok! Kışlar soğuk geçmiyor da diyemeyiz. Yani, mesela, herkes kendi ısıtıcısını kullanacaksa elektrik faturasını nasıl bölüşeceksiniz?
*Su faturasını genelde ev sahibi ödüyor.
Su ısıtma sistemi nasıl?
Evde kazan varsa ve kalabalık bir evse, sıcak şu bittiğinde ısınana kadar beklemeye gönüllü müsünüz 🙂 Ve tabii oda en-suite değilse banyoyu kaç kişiyle paylaşacaksınız? Temizlik işleri nasıl olacak…
*Su faturasını genelde ev sahibi ödüyor.
Ev ‘Party house’ mu?
Yani bir gece eve döndüğünüzde kendinizi geç saatlere kadar sürecek bir parti içinde bulmanız ne kadar olası? Ya da siz parti vermek isterseniz karşı çıkılacak mı?
Mutfak kullanımı nasıl olacak? Buzdolabını ortak mı kullanacaksınız, yemekleri birlikte mi pişirip yiyeceksiniz, herkesin ayrı alanı mı olacak? Bulaşık makinesi var mı, yoksa ev eski olduğu için bulaşık makinası kullanılamıyor mu?
Laundry
Laundy (çamaşır makinesi, kurutucu vb. odası) evin içinde mi, dışında mı, kaç kişiyle ortak kullanılıyor? Bazı apartmanlarda laundry kısmı kat için ortak olabiliyor ya da tüm bina için ortak bir “çamaşır yıkama odası’ olabiliyor.
Bence not edilmesi gerekenlerden biri de paylaşımlı ev gibi görünüp aslında yurtvari olanlar. İlanlarda asla bu bilgiyi vermedikleri için biz de birkaç adet böyle ev gezdik. Nispeten biraz daha ucuz oluyorlar ama tercih edilebilirlikleri tartışılır.
Avustralya’da oda kiralamak konusu genelde bu şekilde. Bir sonraki yazıda kendi evinizi nasıl kiralıyorsunuz ondan bahsedeceğim. Eğer Avustralya’da yaşam ile ilgili konuları eşzamanlı görmek isterseniz bloğun instagram hesabını takip edebilirsiniz! 🙂
