Avustralya’da kalacak yer bulmak yazı dizisinin ilki: Avustralya’da Ev Kiralamak – Paylaşımlı Evler
Avustralya’da istediğiniz gibi bir iş bulduktan, düzenli bir gelire sahip olduktan sonra, ya da en başından, kendi evinizi kiralamak isteyeceksiniz. Ancak burada süreç Türkiye’dekinden epey farklı ilerliyor ve Avustralya’da ilk defa ev kiralıyor olmanın bazı zorlukları var. Bunun sebebini tek cümlede özetleyecek olursak, burada kiracı seçen değil seçilen konumunda 🙂 Aynı zamanda Sidney gibi büyük şehirlerde talep arzdan fazla olabiliyor.
Avustralya’da Ev Kiralamak
I. Aşama – Ev İlanları
Tecrübeden gelen not: İlandaki fotoğraflar photoshop mu?
Bizim yaşadığımız ev satılacağı zaman gelip evin fotoğraflarını çektiler. Sonra ilan açıldığında gördüğümüz evin yaşadığımızla alakası yoktu! Evi güzelce dayayıp döşemişler, odaları ışıkla doldurmuşlar, hayatımızda hiç görmediğimiz bir parkın fotoğraflarını ilana eklemişler… Eğer beğendiğiniz ev fazla güzel gözüküyorsa evin adresini google’da aratıp eski ilanlarına ulaşın ve fotoğrafları kontrol edin derim. Ayrıca evin ne zaman ne kadara kiralandığını ya da satıldığını da bu şekilde bulabilirsiniz.
II. Aşama – Inspection
Beğendiğiniz evleri seçtikten sonra sırada “inspection” saatlerine bakmak var. İlandaki evlerin her birinin belirli görüş zamanları oluyor. Genelde 15 dakika içinde evi inceleyerek emlakçıdan bilgi alıyorsunuz. Bu süre size özel olmadığı için genelde evi 10-15 kişi ile birlikte gezmeye ve sonra hatırlayabilmek için fotoğraf çekmeye çalışıyorsunuz.
Inspection’lara katılmak önemli çünkü bazı evlerin gerçekten fotoğraflarıyla ilgisi olmuyor; iyi ya da kötü açıdan. Bazı emlak şirketleri yukarıda bahsettiğim gibi evi olmadığı bir şekilde gösterirken, bazıları da güzelim evlerin inanılmaz kötü fotoğraflarıyla ilana çıkıyor (neden!?)
Bir de bazı evlerde şifre dağıtılıyor, bu şifre olmadan ev için başvuru dahi yapamıyorsunuz.
Evi gezerken nerele dikkat edebilirsiniz?
Aşağıdaki özelliklerden bir önceki yazıda da bahsetmiştim, ilanlarda da belirtiliyor. Avustralya’da genelde kurutma makinesi, fırın, bulaşık makinesi gibi beyaz eşyalar evde bulunuyor; diğer beyaz eşyalar ise evden eve değişiyor.
- Internal laundry var mı? İlanda belirtilmediyse mutlaka çamaşırlarınızı nerede yıkayacağınızı sorgulayın 🙂
- Mutfak ocağı gazlı mı yoksa elektrikli mi? Gaz ocağı burada çok daha fazla seviliyor ve tutuluyor.
- Banyosu nasıl? Eğer ilanda banyo fotosu yoksa banyo genelde kötü oluyor. En son ev arayışımızda nedense evleri baştan yenileseler bile banyo kısmını önemsemeden geçtiklerini farkettik.
Tabii ilk iki aşama yerine emlakçıya direkt ulaşarak nasıl bir ev aradığınızı söyleyebilir ve evleri görmeyi rica edebilirsiniz. Bu yöntem Avustralya’da ev kiralamak için biraz sıradışı kalacaktır, ama işe yarayabilir de 🙂
III. Aşama – Ev Başvurusu
İlk iki aşamayı başarıyla tamamladınız, elinizde görüp beğendiğiniz evlerin listesi oluştu. Bir sonraki aşama CV hazırlayıp iş başvurusu yapmaya çok benziyor.
Başvuru genelde 1form.com isimli online platform üzerinden yapılıyor. Burada bir profil oluşturuyor ve bilgilerinizi dolduruyorsunuz. Önce “Kimsiniz, ne iş yapıyorsunuz, partneriniz, evcil hayvanınız, daha önce hangi evlerde yaşadınız, bu evlere ne kadar kira ödediniz, bu evlerden neden ayrıldınız?” gibi oldukça ayrıntılı sorulara cevap veriyor ve verdiğiniz cevapları doğrulayabilecek insanların bilgilerini ekliyorsunuz. Daha sonra kanıt olacak belgeleri yine bu sisteme yüklüyorsunuz; pasaportunuz, iş sözleşmeniz, bordrolarınız, kira ödeme belgeleriniz, vizeniz, banka hesap özetiniz gibi. Sonra profiliniz yani kiracı CV’niz hazır 🙂
Sıradaki aşama başvuruyu göndermek. “Yeni başvuru” seçeneğini seçerek istediğiniz evin adresini yazıyor ve istenen bilgileri dolduruyorsunuz. Bu kısımda da “Hangi gün taşınmayı düşünüyorsun? Ne kadar süre için kiralamak istiyorsun? Ne kadar kira teklif ediyorsun?” gibi sorular var. Ev ilana belli bir kiradan çıksa bile siz daha çok veya daha az teklif edebiliyorsunuz. Genelde evi çok beğendiyseniz ilandaki kiradan bir miktar yukarıda teklif ederek şansınızı arttırmaya çalışıyorsunuz. Ama daha az teklif ederek de tercih edilebilirsiniz. Eğer inspection sırasında bir şifre verdilerse bu sayfada bir de şifre isteniyor.
Başvuruyu yaptıktan sonra sonuç için beklemeye başlıyorsunuz. Genelde eski emlakçınızı ve işyerinizden referans gösterdiğiniz kişiyi arıyor ve bilgilerinizi teyit ediyorlar. Burada önemli olan iki konu var; kirayı ödeyebilecek geliriniz var mı ve güvenilir misiniz? Eğer sonuç olumluysa arayıp ev sahibinin kabul ettiğini, ev ile hala ilgilenip ilgilenmediğinizi soruyorlar. Karşılıklı anlaşınca taşınma aşaması başlıyor.
IV. Aşama: Taşınma
Taşınma öncesi işlemler:
Başvurunuz onaylandıktan sonra hemen bir holding deposit yatırmanız isteniyor. Genelde bir haftalık kira ücreti olan bu depozitonun amacı kiralamak isteyen kişinin ciddi olduğunu görmek. Ücreti yatırdıktan sonra rental agency resmi işlemlere başlıyor. Daha sonra bu ücreti bir haftalık kira yerine sayıyorlar yani evi tuttuğunuz taktirde zararda olmuyorsunuz.
Bir sonraki aşama ise Rental Bond yani evin depozitosunu ödemek. Avustralya’da bu parayı eyaletin kendi sistemine ödüyorsunuz ve evden çıkarken aynı sistem üzerinden geri alıyorsunuz. Emlakçı ya da ev sahibi bu parayı herhangi bir şekilde kullanmıyor. Hangi ev için ne kadar depozito ödediğiniz, sözleşmenizin süresi gibi bilgiler aynı sistem üzerinde mevcut. Depozito genelde evin 4 haftalık kirası kadar isteniyor. Depozito sistemi eyaletten eyalete değişiyor, Sidney için Rental Bonds NSW üzerinden inceleyebilirsiniz.
Genelde bu kısma kadar işlemler online ve telefon üzerinden hallediliyor. Son aşama ise emlakçıya gidip kira sözleşmesini imzalamak. Sözleşmeyi imzaladıktan sonra bir nüshasını ve evin detaylı fotoğraflarını içeren bir dosyayı teslim alıyorsunuz. Kira gününüz başlayana kadar anahtarları teslim etmiyorlar.
Sonuç olarak ev kiralama süresince emlakçı bir aracı gibi davranıyor ve emlakçıya herhangi bir para ödemiyorsunuz.
Taşınma Aşaması:
Kira gününüz başladı, anahtarları teslim aldınız ve eve girdiniz. Yapmanız gereken ilk şey emlakçıdan aldığınız dosyadaki her bilgiyi ve fotoğrafı inceleyip doğruluklarını kontrol etmek. Bu dosya genelde 100 sayfa uzunluğunda ve her oda için ayrı bir kısım var. Ev size teslim edilmeden emlakçı gelip köşe bucak fotoğraf çekiyor ve çatlak, çizik, leke gibi sorunlar varsa bilgisini giriyor. Sizin de tek tek kontrol edip evet/hayır şeklinde işaretleme yapmanız ve bir sorun varsa yazmanız gerekiyor. Siz evden çıkarken başta imzaladığınız doküman ile çıkarken evin durumu karşılaştırılarak depozito kesintisi belirlenecek, bu yüzden bu belge önemli.
Evden çıkan kiracı evi temiz teslim etmek zorunda olduğu için ev muhtemelen temizlenmiş olacak.
Elektrik, gaz gibi hizmetler evde açık oluyor. Ancak eve girmeden dağıtım şirketine kiranızın başladığı günü bildirmeli ve bu hizmetleri üzerinize almalısınız.
Su faturasını aksi belirtilmedikçe ev sahibi ödüyor, su için herhangi bir şey yapmanıza gerek yok.
Avustralya’da apartmanlar için profesyonel yönetim hizmeti alınıyor. Yani apartman yönetimini ev sahiplerinden biri değil, anlaşılan building management şirketinde görevli biri yapıyor. Eve taşınırken mutlaka bina yöneticinizle iletişime geçmeli ve hangi gün hangi saatlerde taşınmak istediğiniz gibi konuları görüşmelisiniz.
Taşındıktan Sonra:
Taşındıktan önce ya da sonra ev sahibi hakkında pek bilginiz ya da görüşme ihtiyacınız olmuyor. Evde çıkan sorunlar Rental Agency ile hallediliyor ve kendi cebinizden bir harcama yapmanıza gerek kalmıyor. Örneğin tesisatlarda bir problem varsa emlakçı anlaşmalı olduğu tesisatçıyı yönlendiriyor ve parasını ev sahibi ödüyor.
Kiralar genelde iki haftada bir verilen banka hesabına yatırılıyor. Bu aşamada da ev sahibi ile herhangi bir iletişiminiz olmuyor.
Evden Çıkma Aşaması
Avustralya’da evden çıkmak da en az ev kiralamak kadar dertli 🙂
Evden çıkarken bence en büyük sorun Evi yeteri kadar temiz bırakabiliyor musunuz? Eğer emlakçı evi yeterince temiz bulmazsa arkanızdan tekrar temizlettiriyor ve yaptığı masrafı depozitonuzdan kesiyor. Bu yüzden evden çıkış temizliği ayrı bir kategoriye giriyor -End of Lease Cleaning- ve ücreti diğerlerinden daha pahalı.
Elektrik ve gaz için yine dağıtım şirketine evden çıkacağınız günü bildiriyorsunuz. O günden sonra kullanım sizin üzerinizde olmuyor.
Eşyalarınızı taşımak için kullanabileceğiniz hizmetin adı removalist. Airtasker üzerinden biriyle anlaşabilir ya da findamover üzerinden profesyonel şirketlerden fiyat alabilirsiniz.
Evden çıktığınız zaman emlakçı gelip evi kontrol ediyor ve başta imzaladığınız ayrıntılı, fotoğraflı doküman ile karşılaştırıyor. Eğer bir sorun yoksa depozitoyu ödediğiniz sistemden serbest bırakıyorlar. Bu işlemi geciktirirlerse siz de evden çıkınca “bond release” talep edebiliyorsunuz.
Avustralya’da ev kiralamak konusu bu şekilde. Mutlaka çok başka tecrübeler de yaşayanlar olduğu için yazıdaki her cümlenin başına “genelde” ekleyebilirsiniz 🙂
Bonus: Eve taşınma aşamasında anlık yaşananları ve ekstra bilgileri instagram sabitlenmiş hikayeler kısmında bulabilirsiniz! =)
[…] Avustralya’da Ev Kiralamak II – Kendi Eviniz […]