

Sonunda Avustralya’da ehliyet almayı -kısmen- başardım ve kendimi Avustralya’da yaşam konusunda yeni bir bölümün daha kilidini açmış gibi hissediyorum! 🙂 Burada üçüncü yılımız dolmasına rağmen hala öğrenecek ve yapılacak ne çok şey var. Ehliyet konusunda da geçtiğim ve geçeceğim süreçleri unutmadan anlatıp bu karmaşık sisteme biraz ışık tutmak istedim.
*Yazı beklediğimden uzun olunca Driving Test (direksiyon sınavı) kısmını öğrendiğim ipuçları ve ayrıntılı aşamalarıyla ayrı bir yazıya aldım. Yakında onun linkini de buraya bırakacağım.
Avustralya’da Trafik
Öncelikle Avustralya’da trafik Türkiye’nin aksine soldan akıyor. Doğal olarak sürücü koltuğunun yeri, dönüşler, yol işaretleri… her şey oldukça farklı. Bunun üzerine Avustralya’ya özgü trafik kuralları ve her eyaletin kendi ehliyet alma süreci var. Biz Sydney’de yaşadığımız için NSW eyaleti için geçerli bilgilerden bahsedeceğim.
Yazıya başlamadan bir ön bilgilendirme;
- Service NSW: Burada trafik ile ilgili bütün işlemler Service NSW isimli devlet kurumu üzerinden yürütülüyor. İlgili sayfaya buradan ulaşabilirsiniz.
- Demerit Points: Basitçe ceza puanı diye çevirebiliriz. Avustralya’da sahip olduğunuz ehliyet türüne göre bir demerit point sınırınız var. Mesela full licence için bu sınır 13 puan. Her cezada puanınız artıyor ve sınıra ulaştığında genelde ehliyetinize el koyuyorlar. İşlediğiniz suçun türüne ve ne zaman işlediğinize göre alacağınız ceza da değişiyor. Örneğin double demerit periods diye isimlendirilen dönemlerde normal zamana oranla iki kat fazla ceza puanı alıyorsunuz. Ayrıntılı bilgiyi burada bulabilirsiniz.
Avustralya’da Ehliyet Almak
Avustralya’da ehliyet alma sürecinin işleyişi Türkiye’de ehliyetiniz olup olmamasına ve burada geçici bir vize ile bulunup bulunmamanıza göre değişiyor.
I. Türk Ehliyetiniz Varsa
- ve Geçici vize ile buradaysanız
Eğer Türkiye’de geçerli bir ehliyetiniz varsa ve geçici bir vizeyle buradaysanız güzel haber. Varolan Türk ehliyetinizi vize bitene kadar kullanmaya devam edebilirsiniz. Herhangi bir işlem yapmanıza gerek yok, herhangi bir kısıtlama da söz konusu değil.
- ve Kalıcı oturum izniniz varsa
Kalıcı oturum vizesi ile ehliyetinizi sadece ilk 3 ay kullanabiliyorsunuz. Avustralya’ya kalıcı oturum vizesi ile geldiyseniz 3 ay süre ülkeye girişte başlıyor. Eğer burada başka bir vize ile yaşarken kalıcı oturum vizesi aldıysanız durum biraz daha farklı. Vizeniz Granted olduğu anda -yani davet geldiğinde değil- 3 aylık süreniz başlıyor. Bu süre sonunda Avustralya’da ehliyet almadıysanız artık geçerli bir ehliyetiniz yok ve araç kullanamazsınız demektir.
*Avustralya’da kalıcı oturum vizesi aldıktan sonraki üç ay içinde polis kontrolüne takılırsanız sistemde PR (Permanent Residency) göreceği için suçlu duruma düşebilirsiniz. Bize yanınızda Granted belgesini taşıyıp tarihini gösterebilir ve hala üç aylık süre içinde olduğunuzu belirtebilirsiniz demişlerdi.
Türk Ehliyetini Avustralya Ehliyetine Çevirmek
Eğer en az 3 yıllık bir Türk ehliyetiniz varsa Avustralya’da ehliyet alabilmek için her aşamayı tek tek geçmenize gerek yok. Yine de Türkiye muafiyet listesinde olmadığı için DKT isimli bilgi testine girmeli ve direksiyon sınavını geçmelisiniz. Bu aşamalar ile ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıda bulabilirsiniz.
Bu arada ben yıllardır araba kullanırım diye kendinize güvenip hiç çalışmadan driving teste girerseniz kalmanız garantili, benden söylemesi! 🙂
II. Türk Ehliyetiniz Yoksa
Avustralya’da Ehliyet Almanın Bütün Aşamaları
Eğer benim gibi Türkiye’de ehliyet almayı erteleye erteleye bugünlere geldiyseniz ve sıfırdan sürece başlamanız gerekiyorsa uzun sürecek bir maceraya hazır olun! 🙂 25 yaş altındaysanız full licence -tam ehliyet- aşamasına gelmek en az 4 yıl, 25 yaş üstündeyseniz en az 3 yıl sürüyor.
Burada dört adet ehliyet çeşidi var: sırayla Learner, P1, P2 ve Full licence. Ehliyeti alacağınız zaman aşağıdaki gibi kare plakaları da yanında veriyorlar. Trafiğe çıkacağınız zaman bu plakaları aracın önüne ve arkasına yerleştirmeniz gerekiyor. Böylece herkes hangi aşamada olduğunuzu anlayıp ona göre davranıyor.
Bu aşamalara tek tek bakalım.




I. Learner Licence / Öğrenci Ehliyeti
Şartları:
- En az 16 yaşında olmak
- DKT – Sürücü Bilgi Sınavını geçmek
- Görme testini geçmek
Learner licence, adından da anlaşılacağı gibi araba kullanmayı öğrenebilmeniz için size verilen ehliyet türüne deniyor. Kaç yaşında olursanız olun parlak sarı bu plaka sahip olacağınız ilk plaka olacak. Eğer L ehliyetiniz yoksa herhangi bir şekilde sürücü koltuğuna oturmanız yasak. Öğrenci ehliyeti almanın ön şartı ise DKT isimli bilgi sınavını geçmek.
- DKT | Driver Knowledge Test
DKT – Driver Knowledge Test ya da Sürücü Bilgi Sınavı, çoktan seçmeli sorulardan oluşan ve Service NSW şubelerinde bilgisayar üzerinden tamamlanan bir e-sınav. Driver Knowledge Test’e girmenin tek şartı en az 16 yaşında olmak. Sınav hafta içi her gün yapılıyor, bu adresten size yakın bir şubede sınav tarihi alabilirsiniz. Ücreti $47, istediğiniz sıklıkta ve sayıda girebiliyorsunuz. Tercih ederseniz bu sınavı Türkçe dilinde de tamamlayabiliyorsunuz.
Service NSW’nin hazırladığı ve 600 sorudan oluşan bir soru bankası var ve sınavda bu sorulardan rastgele 45 tanesini görüyorsunuz. Sınavı geçmek için 15 genel bilgi sorusundan en az 12 tanesini, 30 yol güvenliği sorusundan en az 29 tanesini doğru yapmanız gerekiyor. Eğer ilk kısımda 4 ya da ikinci kısımda 2 hata yaparsanız sınav sonlanıyor. Sınavda süre limiti yok.
Sınava bilgisayar üzerinden çalışmak için bu linki kullanabilir, Service NSW’nin oluşturduğu app ile (iPhone / Android) telefondan çalışabilir ya da soru bankasını direkt PDF şeklinde buradan indirebilirsiniz.
Sınavı geçerseniz hemen orada Learner Licence ücretini ödüyor, göz testine giriyor ve fotoğraf çektiriyorsunuz. Geçici bir süre ehliyet yerine kullanabileceğiniz bir belge ve 4 adet kare L plaka veriyorlar. Ehliyetin kendisini de birkaç gün içinde adresinize gönderiyorlar. Eğer 25 yaş altında iseniz bir de logbook sahibi oluyorsunuz ya da sanırım logbook’u bir app şeklinde indirebiliyorsunuz.
- Learner Licence ile Araç Kullanmak
Öğrenci ehliyeti ile sürücü koltuğuna oturduğunuzda kare L plakalarınızı aracın önüne ve arkasına görünür şekilde takmanız gerekiyor. Bu plakalar ile trafikteki herkes sizin henüz öğrenme aşamasında olduğunuzu anlıyor ve ona göre davranıyor. Aynı zamanda yanınızda Avustralya ehliyeti (full licence) sahibi biri olmadan tek başınıza araba kullanmanız yasak ve sürerken saatte 90km/sa hızı geçemiyorsunuz.
Eğer 25 yaş altında iseniz L seviyesinde en az bir yıl kalmak zorundasınız. Driver Knowledge Test’i geçince L plakalar ile birlikte bir de logbook verdiklerinden bahsetmiştim. Araba ile her pratik yapışınızı bu kitapçığa kaydetmeniz ve bir sonraki aşamaya geçmek için en az 100 saat sürüş deneyimini doldurmuş olmanız gerekiyor.
Eğer 25 yaş üstündeyseniz logbook kullanmanıza ve bir yıl beklemenize gerek yok. DKT ardından bir sonraki aşama olan Hazard Perception Test’e hemen girebilir ve geçtiğinizde de beklemeden Driving Test için tarih alabilirsiniz.
- HPT | Hazard Perception Test
DKT ile Driving Test arasında başka bir aşama daha var: Hazard Perception Test. Tehlike Algılama Testi diye çevirebileceğim bu sınav da DKT gibi Service NSW şubelerinde ve bilgisayar üzerinden yapılıyor. Sınav ücreti $47, buradan yer ayırtabilirsiniz.
Eğer 25 yaş altındaysanız HPT’e girmeden önce en az 10 aydır Learner Licence sahibi olmalısınız.
Bence biraz video oyunlarına benzeyen bu sınavda yolda başınıza gelebilecek olaylar ile ilgili klipler izliyor ve tepki vereceğiniz anı seçiyorsunuz. Bu testin amacı trafikte aniden karşınıza çıkabilecek tehlikelere sizi hazırlamak ve ne kadar erkenden tepki verebildiğinizi ölçmek.
Sınavın geçerlilik süresi 15 ay. Eğer 15 ay içinde driving teste girip geçmezseniz yeniden Hazard Perception Teste girmeniz gerekiyor.
Buna çalışmak için direksiyon hocamdan öğrendiğim bir kaynak, South Australia’nın sitesi! Sınavda bildiğiniz buradaki soruların içinden çıktı. Linkini aşağıda bulabilirsiniz.
- Driving Test
Geldik bütün aşamaların bence en zorlusuna: Direksiyon sınavı!
Driving test ücreti $58 ve buradan yer ayırtabilirsiniz. Eğer merkezi bir yerde girmek istiyorsanız yaklaşık 3-4 hafta sonrasına yer bulunduğunu unutmayın. Sınava istediğiniz kadar girebilirsiniz ama kalırsanız yeniden teste girmek için bir hafta beklemeniz gerekiyor.
NSW eyaleti direksiyon sınavında 25 farklı durum için adayın 5 farklı sürüş yeteneğini değerlendiriyorlar. Bu konunun ayrıntısı, sınavda benden istenenleri ve öğrendiğim ipuçlarını ayrı bir yazıda uzun uzun anlatacağım.
Driving Test sonucunuz başarılı ise P1 licence için işlemleri henüz şubedeyken başlatıyorsunuz. Bilgilerinizi sisteme yüklüyorlar, 4 adet kare P plaka ve geçici ehliyet belgenizi veriyorlar. Eğer yeni fotoğraf çektirmek isterseniz bu aşamada çektirebilirsiniz. P1 ehliyetiniz ise bir kaç gün içinde verdiğiniz adrese postalanıyor.


P1 Provisional Licence
Şartları;
* En az 17 Yaşında olmak
* (25 yaş altındaysanız) En az 12 aydır Learner Licence sahibi olmak
* (25 yaş altındaysanız) En az 20 saati gece sürüşü olmak üzere toplam 120 saatlik sürüş tecrübesi edinmek
* Hazard Perception Testi (HPT) geçmek
* Driving Testi geçmek
* Göz testini geçmek
Direksiyon sınavını geçtiğiniz anda artık bir Learner değilsiniz ve yeni ehliyetiniz ile tek başınıza araç kullanabilirsiniz! Yeni aşamanın ismi P1 Provisional Licence, kullanacağınız kare plakalarda ise P1 ve 90 yazıyor.
P1 ile 4 demerit puan hakkınız oluyor, bu da yaptığınız ilk hatada ehliyetinize bir süre el konulması demek. Ehliyetinize el konulan zaman aralığı diğer aşamalara geçilirken gereken minimum süreye ekleniyor.
Bu ehliyet 18 ay boyunca geçerli. Eğer bir sonraki aşama olan P2 için başvuru yapmak istemiyorsanız 18 ay sonra P1 ehliyet yenileme yapabiliyor ve istediğiniz kadar P1 ehliyeti ile araç kullanabiliyorsunuz.
P2 Provisional Licence
Şartları:
* En az 12 aydır P1 ehliyet sahibi olmak
* Ehliyet ücretini ödemek
Driving Test sonrasındaki aşamalar nispeten kolay ve süreç kendiliğinden ilerliyor diyebiliriz. En azından girmeniz gereken başka bir sınav yok! P1 licence sahibi olduktan bir yıl sonra P2 licence için hak kazanıyorsunuz. Online olarak P2 başvurusu yapıp ücretini ödeyebilir ve yeni ehliyetin evinize gelmesini bekleyebilirsiniz.
P2 licence 36 ay için geçerli. Eğer 24 aydan sonra tam ehliyete geçmek istemiyorsanız P2 yenileme için başvurabiliyorsunuz.
Bu ehliyet ile 7 demerit puan hakkınız oluyor. P2 süresince ehliyetinize el konulması durumunda (suspension) tam ehliyet için gereken minimum süreye her suspension period için +6 ay ekleniyor.
- Provisional Licence Kısıtlamaları
P1 ve P2 ehliyetlerin bazı kısıtlamaları var. Örneğin:
* Yüksek performanslı araç kullanımı: Bu kategoriye giren 170 beygir üzeri ya da modifiye edilmiş motora sahip araçları kullanmak yasak. Buradan marka/model bilgisi sorgulayabilirsiniz.
* P plakalar ile sadece binek araç kullanabiliyorsunuz; kullanırken önünde ve arkasında kare plakaların görünür olması gerekiyor.
* Hız sınırı P1 ile saatte 90 km, P2 ehliyet ile saatte 100 km.
* P1 ile 250 kg üzerinde yüklenmiş trailerları araca bağlayamıyorsunuz.
* Provisional P ehliyetlerin izin verilen alkol limiti sıfır.
* Bu ehliyetler ile Learner sürücüye eşlik edemiyorsunuz.
* Araçtaki herkesin emniyet kemeri takıyor olması gerekiyor. Bu madde bütün ehliyetler için geçerli.
* Eğer 25 yaş altındaysanız P1 ile yalnızca bir yolcu taşıyabiliyorsunuz.
* Telefonunuzu kullanamıyorsunuz. Hands-free ya da speaker ile olması farketmiyor; araç park halinde değilse dururken bile telefon ile etkileşimde olmak yasak.
Full Licence
P2 Licence sahibi olduktan sonra sıra son aşamada: tam ve kısıtlamasız ehliyet! P2 ehliyetinizi iki yıldır elinizde tutuyorsanız sırada tekrar göz testine girmek ve full licence ile tanışmak var.
Şartları:
– En az 24 aydır P2 Licence sahibi olmak
– Göz testini geçmek
– Ehliyet ücretini ödemek


Sonrası
Full licence aldıktan sonra artık ömür boyu rahatım zannediyorsanız yanıldınız. 🙂 Yaşlanınca da hala araç kullanabiliyor olduğunuzu kanıtlamanız gerekiyor.
75Plus | 75 yaşına geldikten sonra her yıl sağlık testine girmeniz ve sürüş için bir engel bulunmadığını kanıtlamanız gerekiyor.
85Plus | 85 yaşından sonra full licence kullanmaya devam edebilmek için her yıl sağlık testi ve direksiyon sınavını yeniden geçmeniz gerekiyor. Bunun bir alternatifi modified licence sahibi olmak. Bu muadil ehliyet ile direksiyon sınavına girmeye gerek kalmıyor. Her yıl sağlık testini geçtikten sonra evinizin yakınında belli bir mesafeye kadar araç kullanabiliyorsunuz. Bu ehliyetin amacı insanların evlerinin yakınında kendi işlerini halledebilmeleri.
Avustralya'da Ehliyet Alma Sistemi
Avustralya’da ehliyet almak yeni gelen ve sistemi bilmeyen birisi için biraz karmaşık gözükebilir. Ancak sürece başlayınca ve özellikle direksiyon sınavını geçince kalan aşamalar oldukça kolay ilerliyor. Bunun yanında trafikte güvenliği ve düzeni sağlama açısından gerek verdikleri kare plakalarla gerek geçmek zorunda olduğunuz aşamalarla oldukça başarılı bir sistem olduğunu düşünüyorum.
Bu linkten resmi Türkçe Trafik El Kitabına ulaşabilirsiniz.
Avustralya’da Yaşam ile ilgili diğer yazılar:
[…] Avustralya’da Ehliyet Almak […]